INDICE
DEI TOPONIMI E DEGLI ETNONIMI
Nota: per le località della Gallia e le
altre sedi di avvenimenti riferiti da R. sono riportate in parentesi quadre la
distanza in linea d’aria e la posizione, con riferimento alla città di Reims.
Un asterisco
(*) identifica le località indicate solo implicitamente nel testo
Abbreviazioni: a(bbatia), b(asilica), c(astrum),
ep(iscopus), m(onasterium), o(ppidum),
p(agus), pal(atium),
u(rbs)
Adriatico (Adriaticum)
Africa (Africa)
Aisne (Axona), fiume della Francia sett., affluente
dell’Oise
Aix (Aquensis
ep.), sede arcivescovile provenzale (dép. Bouches-du-Rhône) [645 Km S]
Alamannia (Alemanni), regione storica della Germania
sud-occ. (Svizzera)
Alsazia
(Elisatius p.), regione storica della Germania sud-occidentale [270 Km
SE]
Alvernia
(Arvernicus p.), regione storica della Francia centro-meridionale
Amboise
(Ambatia c.), castello sulla Loira (dép. Indre-et-Loire) [300 Km SO]
Amburgo
(Hamburg) (Hammaburgensis ep.), sede vescovile (Germania)
Amiens
(Ambianum, Ambianensis p.), città vescovile (dép. Somme) [145 Km NO]
Andernach
(*), località sul Reno (Germania) [275 Km NE]
Angli
(Angli), etnonimo (Inghilterra)
Angoulême
(Echolisina), città vescovile (dép. Charente) [495 Km SO]
Angers
(Anjou) (Andegauum), città e contea della Francia centro-sett. [390 Km
SO]
Aquisgrana (Aachen) (Aquisgranum, Aquense pal.),
capitale imperiale (Germania) [225 Km NE]
Aquitania (Aquitani, Aquitania), regione storica
della Francia sud-occidentale
Argonne (Argonna), regione collinare tra Champagne e
Lorena [80 Km E]
Arles (Arelatenses), sede arcivescovile e comitale
provenzale (dép. Bouches-du-Rhône)
Arques (Arcae), località (dép. Seine-Maritime, arr.
Dieppe, cant. Offranville) [220 Km NO]
Arras (Atrabatum c.), città comitale, già vescovile
(dép. Pas-de-Calais) [145 Km NO]
Artois (Atrabatensium regio), provincia
storica della Francia settentrionale [145 Km NO]
Asia (Asia)
Attigny (Atiniacum), palazzo reale sull’Aisne (dép.
Ardennes, arr. Vouziers)
[47 Km NE]
Augusta (Augsburg) (Augustensis ep.), sede vescovile
(Germania)
Aurillac (*), località dell’Alvernia (dép. Cantal), sede del
monastero di St-Geraud [500 Km S]
Autun (Augustudunensis ep.), sede vescovile della
Borgogna (dép. Saône-et-Loire) [255 Km S]
Auxerre (Autisiodorensis ep.), sede vescovile della
Borgogna (dép. Yonne)
[165 Km S]
Avenay (Auenniacensis ab.), abbazia (dép. Marne,
arr. Reims, cant. Ay) [20 Km S]
Avranches
(Abrincantum), città vescovile della Normandia (dép. Manche) [400 Km
O]
Barbari
(Barbari), etnonimo indicante i Normanni e talvolta i Saraceni
Basilea
(Basel) (Basiliensis ep.), sede vescovile (Svizzera)
Bayeux
(Baiocae), città vescovile della Normandia (dép. Calvados) [345 Km O]
Beauvais
(Beluacensis ep.), sede vescovile (dèp. Oise) [145 Km O]
Belgica
(Belgae, Belgica), regione storica (Francia nord-orientale e Belgio)
Besançon
(Uesontium), città arcivescovile della Borgogna (dép. Doubs) [270 Km SE]
Blois
(Blesum c.), castello e sede comitale (dèp. Loir-et-Cher) [270 Km SO]
Borgogna
(Burgundia), regione storica della Francia centro-orientale
Boulogne
(Bononia), porto sulla Manica (dép. Pas-de-Calais) [240 Km NO]
Bourges
(Bituricenses), sede arcivescovile (dép. Cher) [270 Km SO]
Braine
(Braina), località (dép. Aisne, arr. Soissons) [37 Km O]
Bretagna
(Brittania), regione storica della Francia nord-occidentale
Brienne
(Briona), castello (dép. Aube, arr. Bar-sur-Aube) [100 Km SE]
Brioude
(Bridda c.), castello e sede vicecomitale dell’Alvernia (dép.
Haute-Loire) [440 Km S]
Breisach/Brisach
(*), località sul Reno (Germania) [300 Km SE]
Broerec
(Bruerech), regione della Bretagna (dèp. Morbihan) [530 Km SO]
Cambrai
(Camaracensis ep.), sede vescovile e comitale (dép. Nord) [115 Km NO]
Cambrésis
(Camaracensis p.), provincia storica della Francia settentrionale
Canterbury
(Canthorbricensium), sede arcivescovile (Inghilterra) [310 Km NO]
Celtica
(Celtae, Celtica), regione storica (Francia centro-settentrionale)
Chalmont
(Calaus Mons), località (dép. Seine-et-Marne, arr. Melun?) [130 Km SO]
Châlons-sur-Marne
(Catalaunicus ep.), sede vescovile (dép. Marne) [40 Km SE]
Champagne
(Campania Remensis), regione storica della Francia nord-orientale
Chartres
(Carnotum), città vescovile (dép. Eure-et-Loir) [200 Km SO]
Châtresais
(Castricensis p.), provincia storica della Francia nord-orientale [80 Km
NE]
Châteaudun
(Castrum Dunum), località (dép. Eure-et-Loir) [240 Km SO]
Château-Thierry
(Castrum Theoderici), località (dép. Aisne) [50 Km SO]
Chausot
(Causostis c.), castello (dép. Marne, arr. Reims, cant. Ay, com.
Mareuil) [23 Km S]
Chelles
(Chelae), località sulla Marna (dép. Seine-et-Marne, arr. Meaux) [115 Km
SO]
Chèvremont
(Capraemons), località presso Liegi (Belgio) [190 Km NE]
Chiers
(Kara), fiume della Francia nord-orientale, affluente della Mosa
Cisalpino (Cisalpinus), etnonimo, riferibile agli
abitanti della Borgogna Giurana
Clermont-Ferrand
(Aruerni), sede vescovile (dép. Puy-de-Dôme) [395 Km S]
Colonia
(Köln) (Coloniensis metr.), sede arcivescovile (Germania) [280 Km NE]
Compiègne
(Compendium, Compendiense pal.), palazzo reale (dép. Oise) [90 Km
O]
Condroz
(Condrucium), regione storica del Belgio, a SO di Liegi [150 Km NE]
Conquereuil
(*), località (dép. Loire-Atlantique, arr. Chateaubriant, cant. Guéméne) [470
Km SO]
Corbie
(Corbeiensis ab.), abbazia (dép. Somme, arr. Amiens) [130 Km NO]
Costanza
(Konstanz) (Constantiensis ep.), sede vescovile (Germania)
Coucy-le-Château
(Codiciacum c.), castello (dép.
Aisne, arr. Laon) [60 Km NO]
Denain
(Donincum o.), fortezza (dép. Nord, arr. Valenciennes) [125 Km NO]
Dijon
(Diuion c.), castello della Borgogna (dép. Côte-d’Or) [225 Km SE]
Doubs
(Aldis Dubis), fiume della Francia centro.orientale, affluente della
Saona
Douzy
(Duodeciacum vicum), località (dép. Ardennes, arr. Sedan, cant.Mouzon)
[87 Km NE]
Dreux
(Drocae c), castello (dép. Eure-et-Loir) [200 Km SO]
Ebro
(Hiberus), fiume della Spagna settentrionale
Eichstädt
(Eistetiensis ep.), sede vescovile (Germania)
Épernay
(Sparnacum), località (dép. Marne) [24 Km SO]
Estresse
(*), località nei pressi di Beaulieu-sur-Dordogne (dép. Corrèze) [500 Km SO]
Étampes (Stampae), località (dép. Essonne) [165 Km
SO]
Eu
(Auga o.), fortezza costiera (dép. Seine-Maritime, arr. Dieppe) [210 Km
NO]
Europa
(Europa)
Evreux
(Ebrocae), città vescovile della Normandia (dép. Eure) [210 Km O]
Fauquembergues
(*), località (dép. Pas-de-Calais, arr. Saint-Omer) [205 Km NO]
Fiandra
(Flandrenses, Morini), regione storica del Belgio
Fleury
(Floriacensis ab.), abbazia sulla Loira (dép. Loiret, cant. Ouzouer)
[215 Km SO]
Francia
(Franci, Francia)
Fulda
(Uuldense m.), abbazia della Franconia (Germania) [435 Km NE]
Gallia
(Galli, Gallia), regione storica compresa tra il Reno, le Alpi e i
Pirenei
Garonna
(Garunna), fiume della Francia sud-occidentale
Genauni (Genauni), etnonimo, riferibile agli abitanti
della Borgogna Giurana
Germania
(Germani. Germania)
Geul
(Gullus), fiume tra Belgio e Olanda, affluente della Mosa
Giudei
(Iudei), etnonimo
Gorze
(*), abbazia non distante da Metz (Lotaringia) [145 Km E]
Gotia
(Gothia), regione storica della Francia meridionale
Guascogna
(Uasco), regione storica della Francia meridionale
Guines
(Guisum o.), fortezza (dép. Pas-de-Calais, arr. Calais) [235 Km NO]
Halberstadt
(Alfureesdetensis ep.), sede vescovile (Germania)
Harburc
(Harburc o.), fortezza alla confluenza tra Geul e Mosa [215 Km NE]
Hesbaye/Hasbain
(Hasbanium), regione storica del Belgio, a O di Liegi [190 Km NE]
Herstal
(Harstalium), località presso Liegi (Belgio) [195 Km NE]
Hildesheim
(Hildinesbeimensis ep.), sede vescovile (Germania)
Ingelheim
(Angleheim, Engleheim), palazzo imperiale sul Reno (Germania) [300 Km E]
Isola
Britannica (Brittannica insula)
Jeufosse
(Giuoldi fossa), località (dép. Yvelines, arr. Mantes, cant. Bonnières)
[180 Km O]
Jupille
(Iuppila), località presso Liegi (Belgio) [195 Km NE]
La
Fère (Fara o.), fortezza (dép. Aisne, arr. Laon) [56 Km NO]
Langeais
(*) (oppidum, castrum), castello (dép. Indre-et-Loire, arr. Chinon)
[345 Km SO]
Langres
(Lingonica u.), città vescovile della Borgogna (dép. Haute-Marne) [180
Km SE]
Laon
(Laudunum, Laudunensis u.), città
vescovile (dép. Aisne) [46 Km NO]
Le
Puy (u. Anitium), città vescovile (dép. Haute-Loire) [470 Km S]
Leten(?)
(Litta), località presso Liegi (Belgio) [215 Km NE]
Liegi
(Leodicensis ep.), sede vescovile (Belgio) [190 Km NE]
Limoges
(Lemouicae, Lemouica u.), città vescovile (dép. Haute-Vienne) [435 Km
SO]
Lisieux
(Lisoium), città vescovile della Normandia (dép. Calvados) [275 Km O]
Loira
(Loire) (Liger), fiume della Francia centro-settentrionale
Lotaringia/Lorena
(Lotharienses), regione storica (Francia nord-orientale e Belgio)
Lione
(Lyon) (Lugdunensis metr.), sede arcivescovile (dép. Rhône) [395 Km S]
Maastricht
(Treiectum), cittadina del Limburgo (Olanda) [215 Km NE]
Mâcon
(Matisconensis ep.), sede vescovile della Borgogna [335 Km S]
Mâconnais
(Matisconensium ager), provincia storica della Francia centro-orientale
[335 Km S]
Magonza
(Mainz) (Maguntinus ep.), sede arcivescovile (Germania) [315 Km NE]
Margut-sur-Chiers
(Margolius), località (dép. Ardennes, arr. Sedan, cant. Carignan) [97
Km]
Marmoutier
(Maius Monasterium), abbazia (dép. Indre-et-Loire, cant. Tours) [325 Km
SO]
Marna
(Matrona), fiume della Francia
settentrionale, affluente della Senna
Meaux
(u. Meldis, Meldensis p.), città vescovile (dép. Seine-et-Marne)
[88 Km SO]
Mediterraneo
(Mediterraneus)
Meerssen
(Marsna), cittadina del Limburgo (Olanda) [220 Km NE]
Melun
(Meledunum, Milidunum c.), castello sulla Senna (dép. Seine-et-Marne)
[130 Km SO]
Meotide
(Meotis), nome classico del mar d’Azov
Metz
(Mettis), città vescovile della Lotaringia (dép. Moselle) [160 Km E]
Mézières
(Maceriae o.), fortezza (dép. Ardennes) [76 Km NE]
Minden
(Mindensis ep.), sede vescovile (Germania)
Mons
(Mons Castrati Loci), località dell’Hainaut (Belgio) [120 Km N]
Mont-Notre-Dame
(Mons S. Mariae), località (dép. Aisne, arr. Soissons, cant. Braine) [33
Km O]
Montaigu
(Mons Acutus c.), castello (dép. Aisne, arr. Laon, cant. Sissonne) [35
Km NO]
Montier-en-Der
(Deruense m.), abbazia (dép. Haute-Marne) [100 Km SE]
Montigny
(Montiniacum o.), fortezza (dép. Aisne, arr. Soissons, cant.
Vic-sur-Aisne) [68 Km O]
Montmartre
(Mons Martirum), quartiere di Parigi [130 Km SO]
Montpensier
(Mons Panchei c.), castello (dép. Puy-de-Dôme, arr. Riom) [365 Km S]
Montreuil
(Monasteriolum o.), fortezza (dép. Pas-de-Calais) [210 Km NO]
Mosa
(Mosa), fiume della Francia nord-occ., del Belgio e dell’Olanda
Mouzon
(Mosonum c.), castello sulla Mosa (dép. Ardennes, arr. Sedan) [85 Km NE]
Münster
(Mimegarduurdensis ep.),sede vescovile (Germania)
Nantes
(Namtae, Namtarum civ.), città vescovile (dép. Loire-Atlantique) [475 Km
SO]
Neustria
(Neustria), regione storica (Francia centro-settentrionale)
Nevers
(Niuernica u.), città vescovile e comitale della Borgogna [260 Km S]
Nilo
(Nilus), fiume africano
Nîmes
(Nemausini), sede vescovile provenzale (dép. Gard)
Norico
(Noricum), regione storica della Germania meridionale (Baviera)
Normanni
(Nortmanni, Piratae), etnonimo
Notre-Dame
(b. Sanctae Mariae), chiesa di Mouzon
Notre-Dame
(b. Sanctae Mariae), cattedrale di Reims
Noyon
(Nouiomum), città vescovile (dép. Oise, arr. Compiègne) [83 Km NO]
Omont
(Altus mons o.), fortezza (dép. Ardennes, arr. Mezières) [65 Km NE]
Orange
(Aurasicani), sede vescovile provenzale (dép. Vaucluse)
Orbais
(Orbatium), abbazia (dép. Marne, cant. Montmort-Lucy) [40 Km SO]
Orléans
(Aurelianis, Aurelianenses), città vescovile (dép. Loiret) [220 Km SO]
Osnabrück
(Osnebruggensis ep.), sede vescovile (Germania)
Ostia
(Ostiensis ep.), sede vescovile presso Roma (Italia)
Ouche
(Oscara), fiume della Borgogna, affluente della Saona
Paderborn
(Paderbrunnensis ep.), sede vescovile (Germania)
Parigi
(Paris) (Parisius), città vescovile [130 Km SO]
Passau
(Pazsoensis ep.), sede vescovile (Germania)
Pavia
(Ticinum, Papia), capitale del Regnum Italicum [600 Km SE]
Périgueux
(Petragora), città vescovile (dép. Dordogne) [515 Km SO]
Péronne
(Perona), località (dép. Somme) [110 Km NO]
Picquigny
(Pinchinea insula), località (dép. Somme, arr. Amiens) [155 Km NO]
Pirenei
(Pireneus), catena montuosa tra Francia e Spagna
Po
(Padus), fiume italiano
Poitiers
(u. Pictauis), città vescovile e comitale (dép. Vienne) [405 Km
SO]
Poitou
(Pictauorum terra), provincia storica della Francia centro-occidentale
Ponthion
(Pontion), palazzo reale (dép. Marne, arr. Vitry, cant. Thiéblemont) [80
Km SE]
Porcien
(Porcensis p.), località (dép. Ardennes) [35 Km NE]
Provenza
(Prouintia), regione storica della Francia sud-orientale
Prüm
(Prumiensis ab.), abbazia della Renania (Germania) [200 Km NE]
Ratisbona
(Radisponensis ep.), sede vescovile (Germania)
Ravenna
(Rauenna), città arcivescovile e sede imperiale (Italia) [820 Km SE]
Reims
(Remi, Remorum u.), città arcivescovile (dép. Marne)
Reno
(Rhein/Rhin) (Rhenus), fiume dell’Europa centrale, al confine tra Gallia
e Germania
Ribe
(Ribunensis ep.), sede vescovile (Danimarca)
Rifei
(Riphei), monti mitici, identificabili con gli Urali (Russia)
Rodano
(Rhône) (Rhodanus), fiume della Francia sud-orientale
Roma
(u. Roma), sede papale e capitale imperiale (Italia) [1050 Km SE]
Rouen
(Rhodomum, Rodomum), città arcivescovile (dép. Seine-Maritime)
[215 Km O]
Saint-Basle
(Sanctus Basolus), abbazia presso Reims, oggi scomparsa [15 Km SE]
Saint-Denis
(Sancti Dionisius, R. et E.), abbazia (dép. Seine-St-Denis) [125 Km SO]
Saint-Faron
(Sanctus Pharo), chiesa abbaziale di Meaux
Saint-Géraud
(Sanctus Geroldus), abbazia di Aurillac
Saint-Julien
(b. Sancti Iuliani), chiesa abbaziale di Tours
Saint-Julien
(c. Sancti Iuliani),
identifica Brioude
Saint-Lomer
(Sanctus Laudomarus), abbazia presso Blois
Saint-Martial
(Sanctus Marcialis), chiesa abbaziale di Limoges
Saint-Martin
(Sanctus Martinus), chiesa abbaziale di Tours
Saint-Médard
(Sanctus Medardus), abbazia di Soissons
Saint-Pierre
(Sanctus Petrus), chiesa di Mouzon
Saint-Quentin
(Sanctus Quintinus), località (dép. Aisne) [86 Km NO]
Saint-Remi
(Sanctus Remigius), abbazia presso Reims
Saint-Timotée
(Sanctus Timotheus), abbazia presso Reims
Saint-Vaast
(Sanctus Vedastus), abbazia di Arras
Saint-Vincent
(Sanctus Uincentius), chiesa di Laon
Sainte-Bathilde
(Sancta Baltildis), abbazia di Chelles
Sainte-Colombe
(Sancta Columba), chiesa abbaziale presso Sens
Sainte-Croix
(Sancta Crux), cattedrale di Orlèans
Sainte-Geneviève
(beata Genouefa), chiesa presso Soissons
Sainte-Macre
(Sancta Magra), località (dép. Marne, arr. Reims, cant. Fismes) [25 Km O]
Sainte-Radegonde
(Sancta Radegundes), abbazia presso Poitiers
Saints
Crépin et Crépinien (b. Sanctorum Crispini et Crispiniani),
chiesa di Soissons
Salerno
(Salernitanus), città dell’Italia meridionale
Salisburgo
(Salzburg) (Salzburgensis ep.), sede vescovile (Austria)
San
Pietro (b. Sancti Petri), chiesa di Roma
San
Remigio (b. beati Remigii), chiesa di Ingelheim
Saona
(Saone) (Araris), fiume della Borgogna, affluente del Rodano
Saraceni
(Barbari, Piratae), etnonimo
Sarmati
(Sarmatae), etnonimo indicante gli Slavi
Sassonia
(Saxonia), regione storica della Germania settentrionale
Schleswig
(Sleosuuicensis ep.), sede vescovile (Germania)
Sées
(Sagium), città vescovile della Normandia [290 Km O]
Senlis
(Silletum, Silvanectis), città vescovile (dép. Oise) [105 Km O]
Senna
(Seine) (Sequana), fiume della Francia settentrionale
Sens
(Senonica u.), città arcivescovile (dép. Yonne) [130 Km SO]
Slavi
(Sclaui), etnonimo
Soissons
(Suessonica u., Suessorum u.), città vescovile (dép. Aisne) [53 Km O]
Somme
(Summa), fiume della Francia settentrionale
Spagna
(Hispania)
Spagna
Citeriore (Hispania Citerior), regione storica (Catalogna)
Spira
(Speyer) (Spirensis ep.), sede vescovile (Germania)
Stavelot/Stablo
(*), abbazia nelle Ardenne (Belgio) [185 Km NE]
Tanai
(Don) (Thanais), fiume russo
Thérouanne
(Morinensis ep.), sede vescovile (dép. Pas-de-Calais) [200 Km NO]
Tirreno
(Thirrenum)
Tolosa
(Toulouse) (Tholosani), sede vescovile aquitana (dép. Haute-Garonne)
Tongres
(Tungri, Tungrensis ep.), sede vescovile della Lotaringia (Belgio) [200
Km NE]
Toul
(Tullensis ep.), sede vescovile della Lotaringia (dép.
Meurthe-et-Moselle) [150 Km SE]
Tours
(Turoni, Turonica u.), città arcivescovile (dép. Indre-et-Loire) [325 Km
SO]
Treviri
(Trier) (Treuericus metr.), sede arcivescovile (Germania) [200 Km NE]
Trosly
(Trosleium), località (dép. Aisne, arr. Laon, cant. Coucy) [60 Km NO]
Troyes
(Trecae, Trecasina u.), città vescovile e comitale(dép. Aube) [105 Km S]
Ugo,
fortezza d’ (Hugonis o.), località non identificata (Les Juifs? [210 Km
SO])
Ungari
(Hungari), etnonimo
Utrecht
(Treiectensis ep.), sede vescovile (Olanda)
Verdun
(Uerdunum, Uirdunum), città vescovile e comitale (dép. Meuse) [96 Km E]
Vermandois
(Ueromandensis p.), provincia storica della Francia settentrionale [90
Km NO]
Vesle
(Uitula), fiume della Champagne, affluente dell’Aisne
Vich
(*), sede vescovile catalana (Spagna) [825 Km SO]
Vienne
(Vienna), sede arcivescovile (dép. Isère) [420 Km S]
Worms
(Uuarmacensis ep., p.), sede vescovile (Germania) e contea renana [315
Km E]
Würzburg
(Uuirzburgensis ep.), sede vescovile (Germania)
York
(Euruich), città dell’Inghilterra centro-orientale [640 Km NO]